متاسفانه امروزه خاک نمی تواند به تنهایی مواد مغذی مورد نیاز گیاهان را تامین کند. از این رو برای تامین این مواد غذایی استفاده از کود براساس نوع گیاه و شرایط خاک توصیه می شود.
دستیابی به کیفیت بالای محصولات کشاورزی مهم ترین هدف کشاورزان از تولید محصول است. خاک مرغوب و کود مناسب دو عامل بسیار مهم برای دستیابی به این هدف هستند. در ادامه به طور مفصل با تاثیرات خاک و کود بر محصولات کشاورزی و گیاهان می پردازیم.
استفاده از کود و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی
کود مناسب می تواند مواد غذایی مورد نیاز گیاه را تامین کند و در نتیجه باعث رشد بهتر, کیفیت بالاتر و تولید بیشتر شود. همچنین استفاده از کود به از بین بردن آفت ها و بیماری های گیاهان کمک می کند.
استفاده از کود های مناسب می تواند به حاصلخیزی و تقویت خاک کمک کرده و باعث بهبود تنوع زیستی شود.
تاثیر کود بر تغذیه گیاهان
استفاده از کودهای مناسب باعث رشد بهتر و بیشتر گیاهان می شود. کودها هم می توانند مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را تامین کنند و هم می توانند به کیفیت و حاصلخیزی خاک کمک کنند. کودها دارای عناصر موردنیاز گیاهان مانند مس, روی, آهن, منگنز, بور, مولیبدن, سیلیکون, کبالت و وانادیوم هستند. مهم ترین و اصلی ترین عناصر موجود در کودها نیتروژن, فسفر و پتاسیم است.
استفاده از کودهای نامناسب و تاثیرات آن بر محیط زیست
استفاده از کودهای نامناسب باعث آلودگی محیط زیست و ایجاد خطراتی برای گیاهان و انسان ها می شود. علاوه بر این استفاده بیش از حد از کودها نیز می تواند آلودگی خاک و منابع آبی را به همراه داشته باشد و تعادل محیط زیست را برهم زند. بنابراین در انتخاب کود مناسب باید دقت لازم را داشته باشید تا بعدا با خسارات جبران ناپذیری مواجه نشوید.
نکات مهم در انتخاب کودهای مناسب
قبل از انتخاب هر نوع کودی بهتر است خاک کشاورزی مورد آزمایش قرار بگیرد تا کمبودها و نیازهای غذایی خاک مشخص شود. در انتخاب کود همچنین باید به نوع گیاه, نوع خاک, شرایط آب و هوایی و منابع آبی توجه کرد.
انواع کود مورد استفاده محصولات کشاورزی
کودها انواع مختلفی دارند که بر اساس نوع گیاه و شرایط خاک مورد استفاده قرار می گیرند. در زیر به ذکر انواع کود مورد استفاده در محصولات کشاورزی پرداخته ایم:
- کودهای ازت: این کودها دارای عنصر نیتروژن هستند که استفاده از این عنصر برای بهبود کیفیت محصولات کشاورزی بسیار اهمیت دارد. این عنصر تعادل را در روند فتوسنتز حفظ کرده و مقداری از اسید آمینه های موجود در گیاهان را تشکیل می دهد. استفاده از این کود بر سلامت و کیفیت محصولات کشاورزی تاثیر مستقیم دارد.
- کودهای آلی: کودهای آلی همان کودهای طبیعی هستند که از بقایای گیاهان و جانوران به وجود می آیند. کودهای آلی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک را تغییر داده و باعث افزایش مواد مغذی موجود در گیاهان می شوند.
- کود فسفر: عملکرد کود فسفر به محتوای فسفر, روش های استفاده از آن, نوع گیاهان و نوع خاک بستگی دارد. استفاده از کود فسفر برای رشد ریشه گیاهان بسیار مفید است.
مزایا و معایب استفاده از کود
از مزایای استفاده از کودها می توانیم به قابلیت حل شدن در آب, جذب راحت آنها توسط گیاه, حمل و نقل آسان, استفاده آسان, افزایش سرعت رشد محصولات و گیاهان, تامین مواد غذایی لازم برای گیاهان و تولید محصولات با کیفیت اشاره کنیم.
معایب استفاده از کودها نیز عبارت است از: هزینه بالای کودها, وجود ترکیبات خطرناک برای پوست و سیستم تنفسی انسان, آسیب جدی به گیاهان در صورت استفاده بیش از حد و آلودگی منابع آبی.
کیفیت بالای خاک عاملی برای بهبود کیفیت محصولات کشاورزی
کیفیت خاک و تولیدات کشاورزی با هم رابطه دو سویه دارند. یعنی هر چقدر که کیفیت خاک بهتر باشد و خاک مرغوب تر باشد, محصولات بیشتر و باکیفیت تری تولید می شوند و هر چقدر که خاک مواد غذایی لازم برای گیاهان و محصولات را نداشته نباشد, تولید محصولات کاهش می یابد و کیفیت خوبی نخواهد داشت.
تولید محصولات با کیفیت می تواند به دلایل مختلفی از جمله, کمبود مواد آلی, استفاده از خاک های آهکی, مصرف نادرست کودها, بی کربناته بودن منابع آب و عدم استفاده از کودهای ریزمغذی کاهش یابد. برای حل این مشکل ابتدا باید خاک که بستر اصلی برای تولید محصولات و گیاهان است مورد آزمایش قرار بگیرد و برای افزایش تولید محصولات با کیفیت توسط کودهای مختلف تقویت شود.
راه هایی برای افزایش و حفظ کیفیت خاک
برای حفظ کیفیت و سلامت خاک راه هایی وجود دارد که بسیار حائز اهمیت می باشد. از جمله این راه ها می توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم:
- استفاده از کودهای مناسب به منظور تقویت خاک
- جلوگیری از انحطاط شرایط فیزیکی خاک
- جلوگیری از اضافه شدن عناصر سنگین به خاک
- جلوگیری از اسیدی شدن خاک های کشاورزی
- کنترل فرسایش به طوری که میزان خاک فرسایش یافته از میزان خاک تولیدی سالانه کمتر باشد
- حفظ محیط زیست برای زیست موجودات زنده خاک مانند کرم ها
- کشت بدون شخم
آلودگی خاک
همانطور که گفتیم خاک بستر اصلی تولید تمامی محصولات و گیاهان است. خاک می تواند به دلایلی آلوده شود. آلودگی خاک اثرات بسیار بدی را بر محیط زیست و زندگی گیاهان و جانداران بر جای خواهد گذاشت و بر کیفیت محصولات کشاورزی نیز تاثیر مستقیم دارد.
آلودگی خاک می تواند با دفع نادرست زباله ها, فعالیت های صنعتی و مواد شیمیایی کشاورزی ایجاد شود. رایج ترین مواد شیمیایی که آلودگی خاک را به همراه دارد هیدروکربن های نفتی, سرب و فلزات سنگین و آفت کش ها هستند.
نتیجه گیری نهایی
خاک یکی از عوامل اصلی و مهم برای رشد گیاهان است. همچنین وجود خاک مرغوب تا حد زیادی می تواند بر کیفیت و سلامت محصولات کشاورزی تاثیر بگذارد. ایجاد خاک مرغوب با استفاده از کودهای مناسب امکان پذیر است.
در این مقاله به ذکر تاثیرات استفاده از یک خاک مرغوب و کود مناسب برای گیاهان پرداختیم و دانستیم که این دو عامل تا چه حد می توانند بر کیفیت و افزایش تولیدات تاثیر بگذارند.