کرم خاکی:دوستدار باغ شما و نقش آن در بهبود حاصلخیزی خاک

کرم های خاکی در حفظ سلامت خاک و افزایش میزان بهره وری محصولات نقش بسیار مهمی دارند. به دلیل نقش مهم کرم های خاکی باید برای حفاظت و افزایش جمعیت آن ها اقدامات مفیدی را انجام داد. در این مقاله قصد داریم نقش های مختلفی که کرم های خاکی در بهبود حاصلخیزی خاک دارند و چگونگی افزایش جمعیت آن ها را ذکر نماییم. پس با ما همراه باشید.

کرم خاکی چیست؟

کرم خاکی, نوعی کرم حلقوی است که در خاک زندگی می کند. کرم های خاکی به حاصلخیزی خاک, چرخه مواد غذایی, رشد بیشتر گیاهان و….. کمک می کنند. وجود این کرم ها در اکوسیستم خاک بسیار ضروری است چرا که نقش مهمی را در حفظ سلامت و کیفیت خاک ایفا می کنند.

کرم های خاکی دارای انواع مختلفی هستند ولی معمولا بدن آن ها استوانه ای است که به صورت حلقه هایی تقسیم شده است و با شل کردن عضلات خود حرکت می کنند.

کرم های خاکی در حاصلخیزی خاک چه نقشی دارند؟

سه گونه متفاوتی از کرم های خاکی که درون خاک حرکت می کنند, مواد گیاهی خاک را قورت داده, آن ها را هضم می کنند و در نهایت گیاخاک را ایجاد می کنند و از این طریق در حاصلخیزی خاک نقش بسیار مهمی را دارند.

در حقیقت این کرم ها در خاک تغییرات فیزیکی, شیمیایی و بیولوژیکی را ایجاد می کنند. از جمله نقش های کرم خاکی در حاصلخیزی خاک می توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم:

1.     افزایش مقبولیت مواد غذایی

کرم های خاکی با افزایش مقبولیت مواد غذایی به حاصلخیزی خاک بسیار کمک می کنند. در واقع کرم های خاکی از پسمانده گیاهان تغذیه می کنند. سیستم گوارش این کرم ها بر اجزای معدنی و طبیعی موجود در غذای مصرفی آن ها تمرکز دارد. خاک این کرم ها به دلیل وجود مواد مغذی نسبت به خاک های اطراف غنی تر است و به همین دلیل نیتروژنی که درون خاک قرار دارد جذب گیاهان می شود.

همچنین بر اساس تحقیقات انجام شده در زلاندنو به این نتیجه رسیده اند که خاک هایی که دارای کرم خاکی هستند نسبت به خاک های دیگر حدود چهار برابر بیشتر فسفر آزاد می کنند. از این جهت وجود کرم خاکی در خاک می تواند علاوه به افزایش حاصلخیزی به افزایش مواد مغذی در خاک نیز کمک کند.

2.     بهبود زهکشی خاک

یکی دیگر از نقش های کرم خاکی در حاصلخیزی خاک بهبود زهکشی خاک است. کرم های خاکی با حرکت خود در خاک تونل ها و سوراخ هایی را ایجاد می کنند که به عبور جریان هوا در خاک کمک می کند. این تونل ها در هنگام بارش باران, آبیاری و جاذبه به عنوان محل عبور آهک و دیگر مواد عمل می کنند.

3.     بهبود ساختار خاک

کرم های خاکی می توانند ساختار خاک را نیز بهبود ببخشند. کرم های خاکی اجزای سیمان خاکی را به همراه کلوخ ها پخش می کنند و این کار باعث می شود تا رطوبت بدون پراکندگی ذخیره شود. همچنین کرم های خاکی با فعالیتی که درون خاک دارند, باعث بازسازی روخاک نیز می شوند.

4.     بهبود حاصلخیزی مزارع و افزایش محصولات

بر اساس تحقیقات انجام شده در زلاندنو و تاسمانیا, کرم های خاکی وقتی وارد مزارع بدون کرم می شوند می توانند تا حد زیادی به افزایش محصولات کمک کنند. همچنین محققان در یافته اند که مزارعی که دارای بیش از 7 میلیون کرم خاکی هستند, جزو حاصلخیز ترین مزارع به شمار می روند.

انواع کرم خاکی

کرم های خاکی معمولا به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:

• کرم های اپی ژیک: این کرم های خاکی به دلیل اینکه بالای سطح خاک زندگی می کنند, به عنوان ساکنان سطح خاک نیز شناخته می شوند.
• کرم های اندوژیک: این نوع کرم های خاکی در زیر زمین زندگی می کنند.
• کرم های آنسیک: کرم های آنسیک نیز در زیر سطح خاک زندگی می کنند ولی برای یافتن مواد غذایی هم در خاک و هم در بالای سطح خاک نیز یافت می شوند.

چگونگی مراقبت و افزایش جمعیت کرم های خاکی

به دلیل نقش های مهمی که کرم خاکی در حاصلخیزی خاک و بهبود رشد گیاهان دارد, مراقبت از آن ها نیز بسیار اهمیت دارد. معمولا کرم های خاکی با خاک های اسیدی, خشک, نمدار, گرم و سرد سازگاری ندارند. جمعیت کرم های خاکی به عوامل فیزیکی خاک, مواد شیمیایی, میزان دسترس پذیری خاک به غذا و قابلیت گونه کرم خاکی برای تکثیر بستگی دارد.

کرم های خاکی در صورت وجود رطوبت در خاک به فعالیت می پردازند و یک محیط خنثی تا اندک اسیدی را ترجیح می دهند. استفاده از کودهایی که دارای نیتروژن هستند, موقعیت اسیدی بسیار خطرناکی را برای کرم ها ایجاد می کند.

همچنین با افزودن مواد ارگانیک و مواد غذایی مورد نیاز کرم ها به خاک تا حد زیادی می توانید از آن ها مراقبت نمایید.

فرایند تکثیر نیز نیازمند دو کرم خاکی است که رابطه بین آن ها در طول شب, در سطح زمین انجام شود. اسپرم هر یک از کرم ها به نحوی بر دیگری می نشیند که هر دو بتوانند پیله های حاوی تخم های تکثیر را تولید کنند. هر پیله از یک تا 18 کرم خاکی را تولید می کند. طول عمر هر کرم خاکی نیز بین 4 تا 8 سال است.

با کاهش خاکورزی نیز می توانید از زیستگاه کرم های خاکی محافظت کنید و در نهایت به افزایش جمعیت آن ها نیز کمک کنید.

چگونه کرم های خاکی را به درستی وارد خاک کنیم؟

در صورتی که بخواهید خودتان کرم های خاکی را وارد خاک کنید باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• در هر متر مکعب چند چاله با عمق کم حفر کنید.
• آب و مقداری کود طبیعی به چاله اضافه کنید.
• حدودا 10 تا از کرم های خاکی را در چاله قرار داده و آن چاله را با خاک بپوشانید.

نتیجه گیری نهایی

در این مقاله به بررسی نقش های کرم خاکی در حاصلخیزی خاک و بهبود رشد گیاهان پرداختیم و دانستیم که آن ها موجودات بسیار مفیدی برای کشاورزی و تولید محصولات با کیفیت هستند. بنابراین انجام دادن اقداماتی برای حفظ سلامت خاک و افزایش جمعیت کرم های خاکی بسیار مهم است. با درک نقش کرم های خاکی می توانیم خاک سالم تر و محصولاتی بهتر داشته باشیم و در نهایت به سود بالا برسیم.