انتخاب شیوه های آبیاری درست و اصولی در تولید محصولات با کیفیت بسیار اهمیت دارد. آب به عنوان یک منبح حیاتی, کمیاب است و بیشترین مصرف را در صنعت کشاورزی دارد. به طور کلی در سطح جهانی 70 درصد از آب در صنعت کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
نکته قابل توجه این است که ما باید با انتخاب یک روش آبیاری درست تا حدودی از مصرف بی رویه آب بکاهیم. در این مقاله انواع روش های آبیاری را بررسی کرده ایم. پس با ما همراه باشید.
انواع روش های آبیاری درختان و گیاهان
انواع روش های آبیاری درختان و گیاهان عبارت است از:
آبیاری دستی
آبیاری دستی ابتدایی ترین روش آبیاری است. در این روش میزان زیادی آب مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجایی که در بیشتر گلخانه ها, کود به صورت محلول در آب آبیاری در اختیار گیاهان قرار می گیرد, در این روش آبیاری برای استفاده از کود با مشکلاتی رو به رو خواهید شد.
امروزه کمتر از این روش استفاده می کنند و بیشتر از روش های نوین آبیاری استفاده می نمایند. از جمله معایب استفاده از روش آبیاری دستی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- وقتگیر بودن
- سرعت آبیاری کند
- نیاز به کارگر و زیاد بودن هزینه دستمزد آن ها
- شسته شدن خاک
- فشردگی خاک
- پاشیدن گل بر روی شاخ و برگ گیاه
آبیاری قطره ای
از روش آبیاری قطره ای در گلخانه ها و خزانه ها به منظور استفاده از کودهای محلول در آب استفاده می کنند. به دلیل اینکه روش آبیاری قطره ای از بالای سطح خاک انجام می شود, باید به درستی مدیریت شود تا منجبر به آبشویی و هدر رفتن آب نشود.
در این روش برای آبیاری از لوله های پلاستیکی و پلی وینیل کلراید استفاده می کنند. به طوری که از لوله های اصلی به قطر 13 میلیمتر, تعدادی لوله فرعی به قطر 1/5 میلیمتر در فاصله های مشخص به اندازه مساوی منشعب می شود و آب را به گیاه می رساند.
استفاده از روش آبیاری قطره ای به کاهش هدر رفتن آب کمک کرده و به اندازه نیاز گیاه به آن آب داده می شود. از جمله مزایای دیگر آبیاری قطره ای می توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم:
- افزایش کارایی استفاده از آب و کود
- انجام کود آبیاری
- توزیع آب به صورت یکنواخت توسط قطره چکان ها
- افزایش سرعت در آبیاری
- پخش آب به صورت مستقیم در اطراف ریشه
- عدم نیاز به کارگر
آبیاری بارانی
در روش آبیاری به صورت بارانی, نازل های آب در بالای گیاهان قرار گرفته و آب به صورت قطرات باران درهوا پخش می شود و یک نازل آب به چندین گیاه به صورت همزمان آب می دهد.
در این روش آب زیادی به هدر می رود, چرا که بعضی از این قطره های آب به سطح زمین می رسند و به داخل بستر کشت نفوذ پیدا می کنند و در نهایت آب اضافی که وارد بستر می شود به صورت زه آب از انتهای گلدان خارج شده و بخش دیگری از این قطرات در روی شاخ و برگ گیاهان و… می ریزند و آب در نهایت تبخیر شده و هدر می رود.
آبیاری کرتی
در روش آبیاری کرتی سطح باغ را به قطعات کوچتکر تقسیم می کنند و سپس آب را از طریق کانال یا جوی ها به داخل کرت هدایت می کنند. در این روش آبیاری آب زیادی به هدر می رود و همچنین باعث رشد علف های هرز و سایر مشکلات خواهد شد.
آبیاری شیاری یا نشتی
بهترین روش آبیاری غرقابی به خصوص برای باغ های میوه, روش آبیاری شیاری است. در این روش در طول ردیف های کاشت شیارهایی را ایجاد می کنند تا آب از شیار اصلی به سمت شیارهای فرعی منتقل شود. این شیارها باید عمق کمی داشته باشند و نسبت به جوی ها نیز فاصله زیادی نداشته باشند. سرعت حرکت آب در این شیارها باید آرام باشد تا گیاهان و درختان به خوبی آبیاری شوند.
در باغ ها که درختان به صورت ردیفی کاشته شده اند برای جلوگیری از تبخیر و صرفه جویی در آب بهتر است شیارها را در اطراف سایه درختان حفر کنید.
آبیاری زیر سطحی
آبیاری سطحی یکی از انواع آبیاری قطره ای است. در این روش لوله های آبیاری را در سطح یا زیر خاک قرار می دهند. این لوله ها معمولا تا نزدیکی ریشه درخت ادامه می یابند و انتهای آن با ماسه ها و مواد معدنی پر می شود. آب بوسیله قطره چکان ها وارد لوله ها می شود و در نهایت به ریشه درخت می رسد.
یکی از معایب این روش آبیاری این است که سطح خاک دچار رطوبت نمی شود و مزیت استفاده از این روش این است که تبخیر آب را تا حدود زیادی کاهش می دهد و به همین دلیل در مناطق گرمسیری بسیار کاربرد دارد.
معیارهای انتخاب روش آبیاری درست و اصولی
امروزه سیستم های آبیاری مختلفی وجود دارند که هر کدام دارای مزایا و معایب خاصی می باشند. برای انتخاب روش آبیاری درست باید یک سری معیارها را در نظر داشته باشید, از جمله:
- شیب زمین کشاورزی یا باغ شما چقدر است؟
- در گذشته از کدام سیستم آبیاری استفاده می کردید؟
- شرایط آب و هوایی در منطقه شما چیست؟
- نوع و جنس خاک مزرعه یا باغ شما چیست؟
- میزان نفوذ پذیری خاک مزرعه شما چقدر است؟
- در منطقه شما میزان و شدت تبخیر آب چقدر است؟
- محصول زیر کشت چیست؟ قصد کاشت چه محصولی را دارید؟
- در منطقه شما میزان وزش باد چقدر است؟
- شیوه زراعت در مزرعه شما به چه شکل است؟
نتیجه گیری نهایی
برای تولید محصولات با کیفیت و افزایش سودآوری باید از شیوه آبیاری درستی استفاده کنید. شیوه های مختلفی از آبیاری وجود دارند که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود هستند. ما در این مقاله به بررسی انواع روش های آبیاری درختان و محصولات کشاورزی پرداختیم. شما باید با مطالعه این مطالب و سنجیدن شرایط خود و منطقه بهترین روش آبیاری را انتخاب کنید.