انتخاب بستر کشت مناسب برای گیاهان, یکی از عوامل بسیار مهم در کاشت گیاهان است. درواقع بستر کاشت محیط جامدی است که جایگزین بستر خاکی می شود و برای رشد بهتر و بیشتر گیاهان, شرایط ویژه ای را فراهم می کند. در این مقاله قصد داریم با انواع بستر کشت, ویژگی های بستر کشت ایده آل و….. آشنا شویم. پس با ما همراه باشید.
بستر کشت چیست؟
بستر کشت از آب و مواد معدنی تشکیل شده است. بستر کشت گلخانه می تواند جایگزین مناسبی برای خاک باشد که PH و EC را نیز تنظیم می کند. بستر کشت محلول های مغذی را برای رشد بهتر گیاه, به آن می رساند.
انواع بستر کشت
• بستر کشت کوکوپیت
• بستر کشت پیت ماس
• بستر کشت پرلیت
• بستر کشت ورمی کمپوست
در ادامه هر کدام از انواع بستر کشت را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
بستر کشت کوکوپیت
یکی از بسترهای کشت آلی, بستر کشت کوکوپیت است. این بستر کشت از مواد آلی و باقی مانده گیاهان ساخته می شود. بستر کشت کوکوپیت جذب بالایی دارد و همچنین به تهویه هوای خاک نیز کمک می کند. ذرات این بستر چیزی حدود یک تا نیم سانتی متر هستند. بستر کشت کوکوپیت وزن کمی دارد و سبک است و به تنهایی هم نمی توان از آن استفاده کرد.
بستر کشت کوکوپیت به دلیل اینکه از الیاف پوست نارگیل تشکیل شده است می تواند آب زیادی را نیز به خود جذب نماید. این بستر کشت مصرف زیادی نیز دارد. این بستر کشت به دلیل اینکه فشرده است باید در هنگام استفاده, آن را با آب ترکیب نمایید.
بستر کشت پیت ماس
یکی دیگر از بسترهای کشت آلی, بستر کشت پیت ماس است که از تجزیه باقی مانده خزه ها در شرایط بی هوازی ساخته می شود. خزه بعد از تجزیه شدن خشک و فشرده شده و به این صورت در دسترس مشتری قرار می گیرد. استفاده از بستر کشت پیت ماس برای مناطق سردسیر که گیاهان به سختی رشد می کنند بسیار مناسب است.
همچنین استفاده از این بستر کشت برای نگهداری کود و زهکشی آب مفید می باشد. برای استفاده از این نوع بستر کشت باید آن را در بین خاک بریزید تا خاک سبک شود.
بستر کشت پرلیت
پرلیت نوعی از سنگ های آتشفشانی است که دارای بافتی شیشه ای می باشد. این بستر کشت به دلیل اینکه در مناطقی با رطوبت بالا ساخته می شود دارای شکلی کروی است. بستر کشت پرلیت می تواند آب زیادی را به خود جذب نماید و ظرفیت جذب آن حدودا 4 برابر بیشتر از خاک های شنی است. از این نوع بستر کشت برای تبادل هوا در خاک نیز استفاده می کنند.
بستر کشت ورمی کمپوست
بستر کاشت ورمی کمپوست از بسترهای مواد آلی است که توسط فعالیت های کرم خاکی ساخته می شود. به این صورت که کرم خاکی مواد غذایی موجود در خاک را تغذیه می کند و سپس با ترکیب مواد غذایی با آنزیم های خود باعث باروری خاک می شود. بستر کشت ورمی کمپوست می تواند هوا را نیز به ریشه گیاهان برساند و از این نظر بسیار مفید است.
عوامل موثر در انتخاب بستر کشت
برای انتخاب بستر کشت مناسب برخی عوامل تاثیر زیادی دارند. از جمله این عوامل می توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم:
• نوع گیاه
• مدل کاشت
• اندازه ریشه گیاه
• عمق ریشه
• مدت زمان رشد
• نوع تکثیر گیاه
ویژگی های بستر کاشت ایده آل
برخی از خصوصیات و ویژگی ها وجود دارند که نشان می دهند بستر کشت مناسب است یا خیر. مانند:
• بستر کشت باید کاملا استریل باشد
• از لحاظ شیمیایی خنثی و پایدار باشد
• ظرفیت تبادل کاتیونی بالایی داشته باشد
• بتواند آب زیادی را به خود جذب کند و به مدت زیادی رطوبت را در خود نگه دارد
• دارای زهکشی مناسبی باشد
• در برابر تغییرات PH مقاومت داشته باشد
کیفیت خاک بستر کشت و تاثیر آن بر رشد نشا
خاک نشا اگر کیفیت بالایی داشته باشد, می تواند تا حد زیادی به رشد ریشه گیاه کمک کند. هر چقدر که سطح ریشه گیاه بیشتر باشد, می تواند آب و عناصر غذایی بیشتری را به خود جذب نماید و به بهبود کیفیت گیاه و افزایش بازدهی آن نیز کمک کند.
بستر کشت با کیفیت به دلیل اینکه عناصر غذایی گیاهان را به خوبی فراهم می کند, در زمان انتقال نشا به زمین اصلی, بوته ها نیز شرایط بهتری خواهند داشت و می توانند خود را به خوبی با شرایط جدید سازگاری دهند.
انتخاب بستر کاشت مناسب
همانطور که گفتیم عواملی در انتخاب بستر کشت مناسب تاثیر گذار هستند. در بالا تمامی این عوامل را ذکر کردیم و شما می توانید با در نظر گرفتن آن ها بستر کشت مناسبی را انتخاب نمایید. ولی به طور کلی بستر کشت مناسب باید برای رشد ریشه گیاهان شرایط خوبی را فراهم کند.
مزایای استفاده از بستر کشت
استفاده از بستر کشت مناسب مزایای زیادی را به همراه خواهد داشت. از جمله:
• توزیع نور در داخل گلخانه به خوبی
• تهویه هوای مطلوب
• کنترل میکرو اقلیم
• بهره وری انرژی
• محافظت از گیاهان در برابر انواع بیماری ها, آفت ها و حیوانات موذی
• افزایش تولید محصولات باکیفیت
• آب بندی بهینه در برابر باران و هوا
• تولید محصولاتی خارج از فصل کاشت
معایب استفاده از بستر کشت
بستر کشت همانطور که دارای مزایای فوق العاده ای است, یک سری معایب نیز دارد. از جمله:
• هزینه های زیاد تولید
• هزینه های اولیه بالا برای ساخت سازه
• تولید محدود محصولات با ارزش
• امکان نیاز به مجوز
• عدم بهره مندی از گرده افشانی طبیعی
• فشار بیماری ممکن است بالا باشد
• نیاز به سطح دانش خوب
نتیجه گیری نهایی
استفاده از بستر کشت مناسب برای پرورش گیاهان باکیفیت بسیار مفید است. در این مقاله انواع بستر کشت, عوامل موثر در انتخاب بستر کشت مناسب و….. را بررسی کردیم. شما نیز باید با مطالعه ی کامل این مطلب و در نظر گرفتن تمامی عوامل موثر در انتخاب بستر کشت مناسب, بهترین انتخاب را برای گلخانه و گیاهان خود داشته باشید. انتخاب بستر کشت مناسب, زمینه ای برای رشد قوی, سالم و پربار گیاهان است.