یکی از اقدامات مهم برای تولید محصولات بیشتر و با کیفیت, انجام آزمایش خاک است. شما با انجام آزمایش خاک در حقیقت به بافت خاک, میزان اسیدیته آن و عناصر غذایی موجود در خاک پی می برید. بعد از دریافت نتیجه این آزمایش می توانید گیاهان مناسب با خاک را در آن بکارید و به منظور تقویت خاک به میزان لازم از انواع کودها استفاده نمایید.
در این مقاله قصد داریم به طور کامل تمامی اطلاعات راجع به آزمایش خاک را شرح دهیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
دلایل انجام آزمایش خاک
• آگاهی در مورد وضعیت خاک و نیازهای آن: برای بهبود رشد گیاهان, وجود یک خاک حاصلخیز بسیار ضروری است. به منظور افزایش حاصلخیزی خاک اول از همه باید خاک را آزمایش کنید تا به نیازهای آن پی ببرید و با توجه به این نیازها از انواع کودها استفاده کنید.
• به حداقل رساندن هزینه های کود: اگر میزان و نوع کودهای لازم برای خاک را بدانید, هزینه های زیادی را برای تهیه انواع کود صرف نمی کنید. بلکه برای تقویت خاک مورد نظر به میزان لازم از کود مناسب استفاده می کنید.
• جلوگیری از کوددهی بیش از حد: استفاده از کود به میزان زیاد علاوه بر اینکه به گیاهان آسیب جدی وارد می کند, به خاک و محیط زیست نیز صدمه زیادی می زند. بنابراین باید با انجام آزمایش خاک میزان لازم استفاده از کودها را بدانید.
زمان نمونه برداری آزمایش خاک
اوایل بهار و اواخر پاییز بهترین زمان برای انجام آزمایش خاک است. آزمایش خاک در فصل بهار, اطلاعات خوبی را در مورد عنصر نیتروژن به ما می دهد. آزمایش خاک در فصل پاییز نیز برای تهیه مواد غذایی لازم و افزودن کودها و زیر و رو کردن خاک بسیار مفید است.
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که در زمان نمونه برداری, خاک باید گاورو باشد. به این معنی که خاک زیادی خشک و گل نباشد. این آزمایش باید قبل از انجام عمل کوددهی به زمین صورت بگیرد.
ابزار لازم برای انجام آزمایش خاک
برای انجام آزمایش خاک داشتن یک سری ابزار و وسایل ضروری است. از جمله:
• بیل
• کیسه پلاستیکی
• سطل پلاستیکی یا فلزی
• کلنگ یا کاردک
• برچسب نمونه برداری
نحوه انجام آزمایش خاک
برای انجام آزمایش خاک باید یک سری مراحل را طی کنید. در مرحله اول باید به صورت درست و اصولی از خاک نمونه برداری کنید. محل نمونه برداری باید از نظر جنس خاک, محصول کاشته شده در آن و کود استفاده شده, یکدست باشد و اگر یکدست نبود باید زمین را به بخش های یکدست تقسیم کنید و از هر قسمت به صورت جداگانه نمونه برداری کنید. چرا که خاک نمونه برداری باید معرف کل زمین باشد. برای هکتار حدودا یک کیلوگرم خاک لازم است.
در ادامه باید خاک نمونه برداری را برای انجام آزمایشات به آزمایشگاه مود نظر ببرید. در آخر نیز باید منتظر بمانید تا برگه جواب آزمایش خاک را از آزمایشگاه تحویل بگیرید. این برگه در نهایت توسط کارشناسان مربوطه تفسیر می شود تا کشاورزان بتوانند محصولات با کیفیت و مفیدی را تولید نمایند.
نحوه نمونه برداری از خاک
معمولا نمونه برداری از خاک به سه روش قابل انجام است, از جمله:
• روش سیسیتمیک: در این روش طبق الگویی خاص و با رعایت فاصله از هر نقطه از کل زمین نمونه برداری می کنند.
• غیر سیستمیک: این روش نمونه برداری با الگوهای مشخص شده X , S , W , M است. این روش دقیق ترین روش نمونه برداری است.
• تصادفی: در این روش بدن پیروی از الگوی خاصی به صورت تصادفی از چندین نقطه نمونه برداری می کنند.
نکات مهم در زمان برداشت نمونه
در زمان برداشت نمونه خاک رعایت یک سری نکات الزامی است, ازجمله:
• نمونه نباید هرگونه سنگ یا کلوخی داشته باشد.
• خار و ریشه نباید در نمونه خاک آزمایش باشد.
• موادی مثل کود, برگ, سیگار و….. در نمونه خاک آزمایش نباید باشد.
تفسیر آزمایش خاک کشاورزی
برای تفسیر نتایج آزمایش خاک کشاورزی بهتر است از یک فرد متخصص کمک بگیرید ولی اگر خودتان خواستید آزمایش را تفسیر کنید می توانید از روش زیر استفاده کنید.
در برگه نتایج آزمایش خاک نام عناصر و مقدار آن ها نوشته شده است. اگر میزان عنصر در محدوده نرمال باشد یعنی خاک شما مقدار مناسبی از این عنصر را درون خود دارد. اگر محدوده نرمال در برگه جواب آزمایش نبود با یک سرچ ساده در اینترنت محدوده نرمال را پیدا کنید.
در مرحله بعدی باید نیاز های محصولات کشاورزی که قصد کاشت آنها را دارید را با آزمایش خاک خود مطابقت دهید و گیاهان مناسبی را برای خاک مورد نظر انتخاب کنید و همچنین از کودهای مناسب جهت تقویت خاک استفاده کنید.
آزمایش خاک هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟
اینکه هر چند وقت یکبار آزمایش خاک را انجام دهید را نمی توان با قطعیت گفت چرا که بسته به نوع گیاه متفاوت است. آزمایش خاک گیاهان دائمی مثل درخت, چمن و…. باید قبل از کشت صورت بگیرد و هر 2 یا 3 سال یکبار نیز انجام شود. آزمایش خاک محصولات زراعی مثل گندم, جو و…. باید هر دو سال یکبار انجام شود.
آزمایش خاک در چه مراکزی انجام می شود؟
خاک را بعد از نمونه برداری به آزمایشگاه می برند تا آزمایش خاک را انجام دهند. آزمایشگاه های زیادی برای انجام آزمایش خاک کشاورزی وجود دارند که شما می توانید به راحتی آن ها را پیدا کنید و برای انجام آزمایش خاک مزرعه یا باغ خود به آنجا مراجعه نمایید.
نتیجه گیری نهایی
آزمایش خاک اولین و مهم ترین گام برای تولید محصولاتی با کیفیت است. کشاورزان قبل از هر کاری باید با خاک کشاورزی که زیستگاه اصلی رشد تمامی گیاهان است آشنا شوند و جهت تقویت آن راهکارهایی را پیاده سازی کنند. در این مقاله به مطالب مفید و ارزشمندی درمورد آزمایش خاک پرداختیم که دانستن آنها برای شما کشاورزان و باغداران عزیز بسیار ضروری است. بنابراین توصیه می کنیم این مطلب را تا انتها با دقت بخوانید.