وجود یک خاک حاصلخیز برای رشد بهتر و بیشتر گیاهان بسیار اهمیت دارد. حاصلخیز بودن خاک به افزایش رشد و بهبود کیفیت محصولات بسیار کمک می کند. البته برای داشتن یک خاک حاصلخیز رعایت یک سری نکات و انجام برخی اقدامات بسیار ضروری است. در ادامه تمامی رازهای داشتن یک خاک حاصلخیز را بررسی می کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
مراحل و روش های حاصلخیز کردن خاک
برای حاصلخیز کردن خاک انجام یک سری اقدامات لازم و ضروری است از جمله:
آزمایش خاک
اولین و مهم ترین کار به منظور افزایش حاصلخیزی خاک انجام آزمایش خاک است. شما باید قبل از اینکه هرگونه اقدامی را روی خاک مزرعه یا باغ خود انجام دهید, اطلاعات کاملی را در مورد میزان مواد آلی خاک, بافت خاک, اسیدیته خاک و… بدانید تا براساس نیاز خاک اقدامات مربوطه را جهت حاصلخیزی آن انجام دهید.
انجام عملیات خاکورزی
اگر در بافت خاک لایه های سنگین و با ضخامت وجود داشته باشند باعث می شوند تا هوا در خاک جریان پیدا نکرده و آب نیز به درون خاک نفوذ پیدا نکند. این عامل رشد گیاهان را با مشکل مواجه می کند. به همین دلیل لازم است تا با انجام عملیات خاکورزی این لایه های سنگین شکسته شده و خاک به طور کامل زیر و رو شود.
افزودن خاک با بافت مناسب
بعد از انجام آزمایش خاک و شناسایی نیازهای آن, برای متعادل کردن بافت خاک به منظور افزایش تخلخل پذیری و زهکشی باید مقداری خاک مناسب با بافت خاک مورد نظر را در حین عملیات خاکورزی به زمین اضافه نمایید تا بافت خاک متعادل شود.
افزودن کود آلی به خاک
برای افزایش حاصلخیزی خاک کشاورزی معمولا از کودها استفاده می کنند. این کودها به دو دسته کودهای شیمیایی و کودهای دامی تقسیم می شوند. کودهای شیمیایی دارای موادی مثل هیومیک اسید هستند که می توانید آنها در آب آبیاری درختان بریزید.
برای استفاده از کودهای دامی نیز باید توجه داشته باشید که این کودها باید به طور کامل پوسیده شده باشند چرا که اگر آنها پوسیده نشده باشند باعث می شوند بافت و اسیدیته خاک به هم ریخته شود و تعادلی ایجاد نشود.
از کودهای دامی باید زمانی که خاک دارای رطوبت نسبی است استفاده کنید و افزودن این نوع کود بهتر است در فصل تابستان و چند ماه قبل از کاشت صورت بگیرد.
استفاده از کوهای سبز
کاشتن برخی از گیاهان و زیر و رو کردن خاک در زمان برداشت به جای برداشت این گیاهان, باعث برگشتن این مواد آلی سبز به بافت خاک و بوجود آمدن نوعی کود به نام کودهای سبز می شود. استفاده از کودهای سبز به افزایش حاصلخیزی خاک بسیار کمک می کند ولی باید دقت کنید که در انتخاب کود سبز, گیاهانی را انتخاب کنید که به سرعت تجزیه شوند.
البته استفاده از کودهای سبز با اینکه برای رشد گیاهان بسیار مفید است ولی محدودیت هایی نیز دارد. از جمله این محدودیت ها می توانیم به استفاده از کارگر برای کاشت و برداشت محصولات, خرید کود, دیر بازده بودن این نوع کود در افزایش مواد آلی خاک اشاره کنیم.
استفاده از کودهای طبیعی و ارگانیک
استفاده از کودهای طبیعی و کمپوست ها یکی دیگر از روش ها برای افزایش حاصلخیزی خاک کشاورزی است. این کودها می توانند به صورت طبیعی خاک گیاهان را تقویت کنند. کودهای طبیعی به دلیل اینکه از مواد طبیعی ساخته شده اند با محیط زیست نیز سازگاری دارند.
شخم نزدن زمین
یکی دیگر از روش های مفید برای افزایش حاصلخیزی خاک, شخم نزدن زمین است. شخم زدن زمین باعث می شود زیستگاه موجودات مفید خاک از بین برود. بسیاری از موجودات و حشرات گردافشانی گیاهان را انجام می دهند و در فصل زمستان در خاک تخم ریزی می کنند. شخم زدن زمین این تخم ها را از بین می برد و باعث کاهش گردافشانی گیاهان می شود. در نهایت تولید محصولات نیز کاهش می یابد.
عدم استفاده از آفت کش های شیمیایی
استفاده آفت کش ها برای میکروب ها و حشرات خاک تاثیرات بسیار بدی را در خاک برجای می گذارد. همچنین استفاده از این آفت کش ها به سلامت و کیفیت محصولات نیز صدمه می زند. بنابراین به منظور افزایش حاصلخیزی خاک توصیه می کنیم به هیچ عنوان از انواع آفت کش ها برای از بین بردن حشرات و میکروب ها استفاده نکنید.
ویژگی های خاک حاصلخیز
خاک حاصلخیز معمولا یک سری ویژگی ها دارد که عبارت است از:
• خاک حاصلخیز دارای بافتی متوسط است.
• رنگ خاک حاصلخیز به دلیل داشته هوموس و مواد آلی تیره است.
• ظرفیت نگهداری آب در این نوع خاک زیاد است.
• این خاک از لحاظ اسیدیته خنثی و دارای خاصیت بافری است.
• میزان مواد آلی در خاک حاصلخیز به اندازه نیاز محصولات و گیاهان است.
• تخلخل پذیری و زهکشی خاک حاصلخیز بالا است.
• ذرات خاک حاصلخیز در اثر فشار دادن به هم نمی چسبند.
وجود خاک حاصلخیز در کشاورزی و باغداری چه اهمیتی دارد؟
همانطور که گفتیم حاصلخیزی خاک در بهبود رشد و پرورش گیاهان تاثیر مستقیم دارد. در زیر به برخی فواید دیگر حاصلخیزی خاک اشاره خواهیم کرد:
• حفظ سلامت و کیفیت خاک
• توسعه ی تخلخل پذیری خاک
• تامین عنصر غذایی لازم برای درختان و گیاهان
• بهبود ویژگی های فیزیکی خاک
• بهبود قابلیت خاکورزی در خاک های کشاورزی
• جلوگیری از شسته شدن عناصر غذایی در خاک
• افزایش سرعت رشد گیاهان
• بهبود کیفیت محصولات
نتیجه گیری نهایی
در این مقاله به بررسی روش های حاصلخیز کردن خاک پرداختیم و دانستیم که وجود یک خاک حاصلخیز تا چه اندازه برای رشد تمامی گیاهان و محصولات ضروری است. اگر شما نیز قصد زراعت و باغداری دارید باید اول از همه خاک مزرعه یا باغ را آزمایش کنید تا به نیازهای آن خاک پی ببرید و برای سودآوری بیشتر و تولید محصولاتی با کیفیت به افزایش حاصلخیزی خاک مورد نظر کمک کنید.